Vlada Crne Gore dala je skupštinama opština Budva, Šavnik i Andrijevica, koje već duže imaju probleme u radu, rok do 25. marta da donesu neophodne odluke i strateške planove razvoja.
Ukoliko do ponedjeljka ne postupe po upozorenju, ulogu skupština opština preuzeće odbori povjerenika koje imenuje Vlada.
Pomoćnica ministra javne uprave Nina Blažić pojasnila je za Radio Slobodna Evropa (RSE) da u slučaju imenovanja odbora u ovim opštinama slijedi odluka o raspuštanju lokalnih parlamenata.
To bi dovelo do vanrednih izbora.
Ustavom je propisano da Vlada može raspustiti skupštinu ukoliko duže od šest mjeseci ne vrši svoje nadležnosti.
"Predsjednik države odmah sljedeći dan raspisuje izbore u tim opštinama, a odbor povjerenika vrši funkciju lokalnog parlamenta dok se ne konstituiše novi u skladu sa rezultatima izbora", navodi Blažić.
Izbori bi morali biti održani u roku od 60 do 100 dana od raspisivanja.
To bi bio drugi put u dvije godina da Vlada imenuje odbor povjerenika u Budvi.
Naime, Vlada je marta 2022. godine imenovala petočlani odbor povjerenika a prijevremeni izbori su, poslije odlaganja, održani sedam mjeseci kasnije.
Budva s gradonačelnikom iza rešetaka
A izbornu listu proruskog Demokratskog fronta, koja je na tim izborima oktobra 2022. osigurala apsolutnu vlast u Budvi, predvodio je Milo Božović.
Međutim, pola godine kasnije, aprila 2023. godine, gradonačelnik Božović je uhapšen po nalogu Specijalnog državnog tužilaštva zbog optužbi za učešće u krijumčarenju kokaina i veze sa organizovanim kriminalnim grupama.
Iz pritvora već 11 mjeseci potpisuje plate, milionske ugovore sa investitorima ali i učestvuje u izboru arhitektonskog rješenja za šetalište u Budvi.
U Budvi nema potpredsjednika koji bi mogli preuzeti njegovu funkciju.
"Na taj način ugrožena je funkcionalnost opštine, posebno u okolnostima gdje je predsjednik opštine u pritvoru", ističe Blažić.
Vlada je zato dala rok od 10 dana odbornicima da izaberu najviše dva potpredsjednika Opštine, koji bi preuzeli Božovićeve poslove.
Štaviše, u Vladinom dokumentu se ističe da budvanski parlament nije po Zakonu o radu naložio privremeno udaljavanje sa rada predsjednika Opštine dok je u pritvoru.
Nakon upozorenja Vlade zakazana je sjednica budvanskog parlamenta za petak, 22. mart, po hitnom postupku.
Šavnik bez izbora
Izbori u Šavniku, opštini na sjeveru Crne Gore sa manje od 1.600 stanovnika, takođe su održani oktobra 2022. godine, ali nisu završeni ni poslije gotovo godinu i po.
Osam pokušaja da se završe izbori na preostala dva biračka mjesta prekidani su usljed incidenata. Predstavnici DF-a u biračkim odborima nisu dozvoljavali glasanje upisanim biračima, a bilo je i fizičkih sukoba.
Oni su onemogućavali izbore tvrdeći da su u šavničkom biračkom spisku nelegalno prijavljeni građani iz drugih gradova.
Nedavno održani popis stanovništva je pokazao da je u Šavniku broj birača za oko 24 odsto veći u odnosu na broj stanovnika.
Državna izborna komisija (DIK) je donijela 118 rješenja, kojima je naložila donošenje odluke za ponavljanje glasanja na dva biračka mjesta u Šavniku.
Međutim, opštinska izborna komisija nije reagovala po tim rješenjima.
Vlada je upozorila šavnički parlament da donese odluku o ponavljanju glasanja.
Blažić napominje da je Opštinska izborna komisija odgovorna za rad šavničkoj skupštini, od koje su tražili da preduzme mjere kako bi komisija poštovala odluke DIK-a.
Kako je sjednica od 18. marta prekinuta upadom aktivista DF-a, Skupština opštine je 20. marta održala elektronsku sjednicu na kojoj je razriješila komisiju i sada je u procesu formiranja nove.
Na vlasti u gradu je Demokratska partija socijalista (DPS), koja je opozicija na državnom nivou.
Andrijevica bez Skupštine
Duže od pola godine nije održana sjednica andrijevačkog parlamenta, jer su pred početak zasjedanja u salu ulazile desetine građana, sprečavajući njeno održavanje.
Na taj način je nova većina, koju čine odbornici DPS-a i jedan bivši odbornik DF-a, onemogućena da smijeni predsjednike Opštine i Skupštine.
Na čelu opštine je Željko Ćulafić iz prosrpske Socijalističke narodne partije a Skupštine Mladen Đukić iz Demokrata.
Ove dvije partije čine vlast na državnom nivou.
Ministarstvo javne uprave je, ističe Blažić, više puta ukazivalo da je predsjednik parlamenta dužan da obezbijedi održavanje sjednice, što on nije uradio.
Vlada je stoga dala isti rok od 10 dana Skupštini Andrijevice da donese odluke o predlozima za razrješenje predsjednika Opštine i Skupštine opštine.
U Andrijevici, opštini na sjeveru zemlje, blizu crnogorske granice sa Albanijom i Kosovom, živi oko 4.000 stanovnika.
U toj opštini je do kraja marta na snazi privremeno finansiranje, a redovni izbori treba da se održe ove godine.
O Andrijevici i Šavniku riječi i pred Savjetom Evrope
Situacija u Šavniku i Andrijevici pominje se i u monitoring izvještaju, koji će 27. marta na sjednici u Strazburu razmatrati specijalizovano tijelo Savjeta Evrope (SE) - Kongres lokalnih i regionalnih vlasti.
Prilikom posjete Crnoj Gori, izvjestioci SE čuli su "zabrinjavajuće izvještaje o incidentima" kojima se opstruiraju sjednice andrijevačkog parlamenta i blokiraju biračka mjesta u Šavniku.
"Zaštita građana koji nameravaju da ostvare svoje biračko pravo je ključna u demokratiji", navodi se u izvještaju, uz konstataciju da institucije moraju reagovati u slučaju nezakonitog remećenja izbornog procesa.
Izvještaj se tiče primjene Evropske povelje o lokalnoj samoupravi u Crnoj Gori.
Sve tri opštine bez planova razvoja
Vlastima u ova tri grada je naloženo da donesu strateške planove razvoja.
"Ove opštine neprimjereno dugo funkcionišu bez ključnog strateškog dokumenta koji treba da pokaže pravac razvoja opštine. I to nije par mjeseci, već godinama. Jedna opština nema plan šest, druga sedam godina, a treća dvije", ističe Blažić.
Ona dodaje da su iz Ministarstva javne uprave o tome obavještavali Vladu, koja je davala preporuke opštinama, ali je to ignorisano.
"Sada smo preduzeli nepopularne mjere, jer je donošenje odluke, prvo o upozorenju, pa o raspuštanju skupštine opštine, mjera koja treba da se realizuje u krajnjim okolnostima, kada više ne postoji drugi mehanizam za rješavanje tih kriza", kaže Blažić.
Ona je apelovala na donosioce odluka na lokalnom nivou da budu odgovorni prema građanima i obezbijede funkcionianje lokalne samouprave.
