Crnogorska pravoslavna crkva sa narodnog zbora na Cetinju poziva državne institucije da se obezbjedi povraćaj crkvene imovine u vlasništvo države, da se pokrenu krivični postupci protiv odgovornih za upis imovine na Srpsku pravoslavnu crkvu i da se ponište odluke podgoričke Skupštine iz 1918 godine. Na ove i slične zahtjeve država je u prethodnih dvadeset godina ostala gluva, što nanovo otvara pitanje odnosa države prema Crnogorskoj crkvi.
Odnos države prema Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi je diskriminatorski kaže pravni zastupnik ove vjerske institucije Željko Tomović. Takav odnos je vidljiv kroz dosadašnji izostanak komunikacije sa državnim institucijama, ali i izostankom reakcija na tvrdnje o primatu Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori:
“Više puta se CPC obraćala nadležnim organima, međutim, nevjerovatno ali istinito je to da država prećutkuje masovno kršenje ljudskih prava vjernicima CPC. Nevjerovatno ali istinito ignoriše se to što se zna šta je istorijski značaj CPC, zna se kolika je zasluga te crkve za samo stvaranje državnosti Crne Gore i svijesti o značaju državnosti Crne Gore. Mi smo nedavno imali izjavu ministra pravde iz Srbije koji to pripisuje Mitropoliji crnogorsko primorskoj a da niko od državnih organa Crne Gore nije na to odgovorio. Tačno je da je Mitropolija veoma značajna za državnost Crne Gore, ali ne Mitropolija Srpske nego Crnogorske crkve. Niko od državnih organa neće da odgovori na to pitanje“, kaže Tomović.
Tokom 21 godine od obnavljanja Crnogorske pravoslavne crkve, ona danas ima trojicu vladika i sedamnaest sveštenika raznih rangova, ali kao crkva suočava se sa diskriminacijom po vjerskoj osnovi i ugrožavanjem prava na ispovjedanje vjere, kaže Stevo Vučinić iz Savjeta mitropolije CPC i navodi primjere koji govore da je država dala primat Srpskoj crkvi:
“Koristeći se nekim prilikama koje su bile prilično neredovne, pogotovo od '96 godine, vlasti su nezakonito upisale na Srpsku crkvu 12 kvadratnih kilometara crkvenog zemljišta i većinu od 600 crkvi i manastira, a ona se sada čak zalaže da se na njeno ime upiše ukupno 50 kvadratnih kilometara zemljišta oduzetih nakon II svjetskog rata. Na žalost, u tome je i javno i tajno podržava državna administracija koja joj je omogućila taj status na našoj teritoriji - da ne podliježe zakonima naše zemlje“, konstatuje Vučinić.
Zbog ovakvog odnosa Crnogorska pravoslavna crkva sa narodnog zbora na Cetinju upućuje državnim organima zahtjeve za, između ostalog, povraćaj crkvene imovine državi i pokretanje krivičnih postupaka protiv odgovornih za otuđenje imovine Crkve i njen upis na Srpsku crkvu.
S obzirom da su ovakvi zahtjevi u raznim formama bili ispostavljani državi, ali bez rezultata u protekle dvje decenije, pitali smo naše sagovornike da li vjeruju da će ovoga puta biti drugačije. Advokat Željko Tomović očekuje da država krene da rješava suštinsko pitanje vjerskih prava:
“Očekujemo od državnih organa da se napokon okrenu suštinskom rješenju ovoga ozbiljnog pitanja. Inače, CPC se već obratila i međunarodnim institucijama pa ićemo svojim putem. Oni ili čekaju komande sa strane, moguće da su još uvijek vezani za Beograd u rješavanju određenih pitanja , posebno identitetskih“, kaže Tomović.
Stevo Vučinić kaže da je ukupni ambijent takav da su male šanse da se bilo što pokrene u smislu rješavanja pitanja vjerskih prava u Crnoj Gori:
“Mi na ovaj način pokušavamo da organizujemo, upoznamo i pritisnemo državnu administraciju da konačno počne da rješava crnogorsko nacionalno, odnosno crkveno pitanje. Na žalost, ta ista država je svojevremeno od EU zahtijevala da se crkveno pitanje ne rješava do ulaska Crne Gore u EU. Naravno, tada nemamo što da tražimo jer mi nemamo instrumente da pritisnemo državu da bilo što učini po pitanju te iste crkve. Na žalost, i druge nacionalne institucije su uglavnom obustavile svaku aktivnost i mi nemamo nikakve javne podrške, nemamo podršku od crnogorskih intelektualaca niti crnogorskih nacionalnih institucija tako da se nalazimo kao slamka među vihorove, sami na javnoj crnogorskoj sceni, suočeni sa svim nevoljama koje nas prate i da nemamo nikakvu zaštitu“, zaključuje Vučinić.
